Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chế độ ăn uống không lành mạnh và thiếu vận động là hai nhóm nguy cơ chính gây bệnh béo phì và ngày càng phổ biến trên toàn thế giới. Thống kê cho thấy hàng triệu trẻ em và người lớn đang mắc chứng béo phì và xu hướng ngày càng trở nên nghiêm trọng. Tỷ lệ 1/3 người Mỹ được đánh giá là béo phì. Khi chỉ số BMI trong khoảng 25-29.9 là ở ngưỡng nguy cơ và >30 là béo phì. Béo phì là nguyên nhân dẫn đến căng thẳng, bệnh tiểu đường, rối loạn lipid máu, ngưng thở khi ngủ, rối loạn hô hấp, bệnh tim mạch, đột quỵ và nhiều loại bệnh ung thư nhất định. Phụ nữ có vòng eo trên 88 cm và nam giới trên 102 cm cũng được đánh giá là thừa cân. Giảm trọng lượng cơ thể bằng cách thay đổi lối sống và ăn kiêng là điều nên làm, đôi khi cần can thiệp bằng thuốc. Tuy nhiên, các loại thuốc giảm cân thường gây ra nhiều tác dụng phụ như khô miệng, mất ngủ, chán ăn, táo bón, huyết khối… Chính vì vậy việc dùng cây cỏ để giảm cân trong thập niên gần đây được xem là rất hiệu quả và đầy đủ minh chứng khoa học về tác dụng và cơ chế giảm béo của các loại thảo dược này.

Nấm linh chi (Ganoderma lucidum Ganodermataceae).

Các nhà khoa học Nhật bản đã phát hiện ra rằng những người uống dịch chiết nấm Linh chi hàng ngày trong vài tháng có tác dụng giảm mỡ trong tế bào. Nghiên cứu thực nghiệm trên chuột cũng cho thấy dịch chiết Linh chi giúp làm giảm béo phì ở chuột nhờ quá trình điều chỉnh sự phân hủy của hệ vi sinh vật đường ruột, ngăn ngừa kháng insulin, giảm tích lũy lipid, triglyceride và glycogen. Linh chi kiểm soát quá trình di truyền tế bào mỡ và glucose, nhờ tác động ức chế các enzyme và protein chịu trách nhiệm cho quá trình tổng hợp lipid.

Nhân sâm (Panax ginseng Araliaceae)
Saponin và polysaccharides là thành phần hoạt chất chính có thể làm giảm trọng lượng cơ thể, làm giảm và ngăn chận sự tích tụ chất béo, chống sự oxy hóa tế bào, cải thiện tình trạng kháng insulin. Các nhà khoa học đã kết luận cho chuột ăn nhân sâm trong 1 tuần làm giảm đáng kể lượng mỡ trong cơ thể, cải thiện dung nạp glucose, ngăn ngừa tăng huyết áp. Nghiên cứu cũng cho thấy nhân sâm là thảo dược khắc tinh của stress, có thể được sử dụng để điều trị căng thẳng, cholesterol máu và tiểu đường, đây là tác nhân gây hại cho sức khỏe và làm tăng cân. Một chén trà nhân sâm thêm ít mật ong và bột quế vào sáng sớm và giữa trưa giúp thư giãn tinh thần, tăng năng lượng và tốc độ trao đổi chất, giảm cholesterol và điều chỉnh lượng đường trong máu. Quế cũng là gia vị hỗ trợ giảm cân, mật ong nạp năng lượng nhưng giảm sự thèm ăn.

Trà xanh (Camellia sinensis Theaceae)
Trà xanh có chứa hợp chất polyphenol được gọi là Epigallocatechin gallate (EGCG) là một chất chống oxy hóa mạnh. Caffeine giúp kích thích đốt cháy chất béo và tăng cường hoạt động cơ bắp. Một nghiên cứu tại bang Pennsylvania cho thấy EGCG, giúp làm chậm quá trình tăng cân bằng cách hạn chế sự hấp thụ chất béo và tăng khả năng sử dụng chất béo của cơ thể. Chiết xuất trà xanh có tác dụng điều hòa sự trao đổi chất trong cơ thể, ức chế sự tích tụ chất béo và quá trình tổng hợp cholesterol và làm giảm mỡ bụng. Yamashita và cộng sự tiến hành thực nghiệm trên chuột béo phì cho thấy trọng lượng chuột giảm, tình trạng gan nhiễm mỡ, rối loạn mỡ máu được cải thiện trong 1 tuần. Có thể uống trà xanh vào buổi sáng để nạp caffeine cho một ngày làm việc và giúp tăng tốc độ trao đổi chất đốt cháy nhiều calo hơn.

Nha đam (Lô hội Aloe vera Liliaceae)
Nha đam rất hữu ích trong việc điều trị béo phì vì nó kích thích sự trao đổi chất, tăng tiêu thụ năng lượng và loại bỏ chất béo không sử dụng trong cơ thể. Nước ép lô hội tốt cho người béo phì. Nha đam chứa hơn 75 chất hoạt tính sinh học khác nhau. Một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2008 cho thấy phytosterol được phân lập từ Lô hội có hiệu quả trong việc giảm tích tụ mỡ trên mô hình động vật mà còn giúp loại bỏ độc tố khỏi hệ thống tiêu hóa và ruột kết.

Ớt sừng đỏ (Capsicum annuum Solanaceae)
Loại gia vị này giúp kiểm soát trọng lượng cơ thể và hỗ trợ giảm cân. Capsaicin kích thích cơ thể đốt cháy chất béo và tiêu hao năng lượng. Trong ớt đỏ còn chứa nhiều vitamin C, β carotene và lutein là những chất chống oxy hóa tuyệt vời. Một báo cáo khoa học năm 2012 cho thấy tác dụng các hợp chất capsaicinoids trong việc điều chỉnh cân nặng nhờ làm tăng tiêu hao năng lượng, peroxid hóa lipid và làm giảm sự thèm ăn. Dùng dạng trà ớt (1/10 muỗng cà phê bột ớt) pha trong 1 ly nước nóng, thêm 1 muỗng dịch quả chanh tươi và uống trà này thường xuyên trong 30 ngày.

Lá cà ri (Murraya koenigii Rutaceae)
Lá này thường được dùng để chế biến món cà ri và là gia vị không thể thiếu trong món ăn truyền thống của người Ấn độ. Ăn 10 lá cà ri tươi hàng ngày vào buổi sáng là một phương thuốc của Y học Vệ đà giúp chống lại căn bệnh béo phì và tiểu đường do béo phì gây ra. Lá cà ri rất giàu protein, carbohydrate, chất xơ, khoáng chất, carotene, vitamin A và C, Ca và acid oxalic và nhiều hợp chất sinh học như koenigin, girinimbin, koenidine, triterpenoids. Một nghiên cứu thực nghiệm năm 2014 đã công bố chiết xuất của lá cà ri dùng bằng đường uống làm giảm sự tăng cân, giảm tổng lượng lipid và cholesterol trên chuột được cho ăn chế độ nhiều chất béo. Có thể ăn thường xuyên khoảng ba đến bốn tháng.

Tỏi (Allium sativum Alliaceae)
Loại thảo dược kỳ diệu này có thể làm tan mỡ ở vòng eo của bạn. Tỏi chứa một hợp chất độc đáo gọi là allicin giúp ức chế cơn đói và tăng cường trao đổi chất. Tỏi làm giảm huyết áp, chống viêm, giảm nguy cơ mắc bệnh tim và viêm xương khớp. Tỏi có thể giúp kiểm soát trọng lượng cơ thể. Kết quả nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng cho thấy, cho chuột ăn tỏi trong 7 tuần sẽ giảm lượng mỡ dự trữ và trọng lượng cơ thể.

Tiêu đen (Piper nigrum Piperaceae)
Được xem là vua của các loại gia vị, tiêu đen rất giàu piperine và vitamin E. Một tác dụng quan trọng của nó là ức chế việc tạo ra các tế bào mỡ giúp giảm cân. Nên kết hợp tiêu đen và ớt sừng đỏ để tăng tốc quá trình đốt cháy chất béo.

Gừng (Zingiber officinale Zingiberaceae)
Gừng tăng cường trao đổi chất 20% giúp tăng tốc quá trình đốt cháy calo. Thêm ít gừng vào thức ăn thức uống hàng ngày là cách chống thừa cân. Gừng cũng được chứng minh là có đặc tính ức chế sự thèm ăn và kiểm soát lượng đường trong máu. Theo Y học Vệ đà, uống trà gừng tươi (có hoặc không có mật ong) vào buổi sáng, được cho là đốt cháy chất béo. Kết quả của 60 nghiên cứu thực nghiệm và lâm sàng ghi chép trong “The Annals of the New York Academy of Sciences” chứng minh gừng có tác dụng chống béo phì và các rối loạn chuyển hóa khác.

Nghệ (Curcuma longa Zingiberaceae)
Là chất chống oxy hóa cao, curcumin trong nghệ có tác dụng làm tan chảy chất béo, hạ cholesterol máu và chống viêm. Theo nghiên cứu năm 2009 của Tufts University, nghệ có tính ấm, làm tăng nhiệt cơ thể và giúp tăng cường trao đổi chất, tiêu hao chất béo nhờ đó giúp giảm trọng lượng cơ thể. Nghệ cũng là gia vị chủ yếu trong các món ăn truyền thống của người Ấn độ.

Quế mật ong (Cinnamomum cassia Lauraceae)
Bổ sung mật ong và trà quế trong chế độ ăn uống hàng ngày để tăng cường trao đổi chất, tăng năng lượng, giải độc cơ thể và hỗ trợ giảm cân. Mật ong chống béo phì bằng cách thúc đẩy chuyển hóa chất béo. Trong một nghiên cứu được công bố vào năm 2017, những con chuột được nuôi bằng mật ong trong 4 tuần đã giảm cân nhanh so với những con chuột có chế độ ăn nhiều chất béo. 1/2 muỗng cà phê bột quế pha trong 1 ly nước ấm, thêm 1 muỗng mật ong, uống ½ lúc trước khi ăn sáng 30 phút, ½ uống trước khi đi ngủ.

Hạt thì là (Anethum graveolens Apiaceae)
Nghiên cứu gần đây cho thấy hạt thì là hỗ trợ giảm cân tự nhiên, giúp giảm mỡ cơ thể tương đương một số thuốc giảm cân. Một nghiên cứu cho thấy những phụ nữ thừa cân hoặc béo phì ăn ít hơn 1 muỗng cà phê bột thì là mỗi ngày (khoảng 3 gr) trọng lượng cơ thể đã giảm hơn 3 pound so với nhóm không dùng thì là trong khoảng thời gian 3 tháng, tỷ lệ mỡ cơ thể giảm 14,6% (gấp 3 lần so với nhóm không ăn 4,9%). Rang và nghiền hạt thì là, rây bột. 1/2 muỗng cà phê bột hạt thì là pha nước ấm uống ngày 2 lần khoảng 15 phút trước bữa ăn.

Lời khuyên bổ sung

Cùng với việc dùng thảo dược lành mạnh để giảm cân, cơ thể cần được cung cấp đủ nước để tăng cường thải độc. Ăn nhiều thực phẩm tươi như nho, táo, đào, cà rốt, việt quất…hơn thực phẩm ăn nhanh hoặc chế biến sẵn. Chú ý chống béo phì là ăn sáng đúng cách. Nghiên cứu cho thấy những người có bữa sáng giàu protein và xơ (ít carbohydrat) có nhiều khả năng giảm vòng bụng vài inch so với những người ăn bữa tối chất lượng. Kết hợp thư giãn, tập thể dục thường xuyên ăn uống lành mạnh để giữ trọng lượng lý tưởng và khỏe mạnh.